Phân tích chi phí lợi ích khai thác một số dạng tài nguyên quan trọng khu vực đới bờ tỉnh Bình Thuận

Abstract

Phân tích chi phí lợi ích (cost benefit analysis) (CBA) là phương pháp xác định và so sánh chi phí và lợi ích của một chương trình, chính sách, dự án để đánh giá dự án làm tăng hay giảm phúc lợi kinh tế của xã hội. CBA có vai trò cung cấp thông tin để: (i) Quyết định có nên đầu tư vào dự án hay không; (ii) Cung cấp cơ sở để so sánh các phương án lựa chọn một dự án. Chỉ tiêu sử dụng để tính toán bao gồm:Giá trị hiện tại ròng, NPV (Net Present Value) là giá trị lợi ích ròng qua các năm đã được quy đổi về giá trị tiền tệ của năm cơ sở. Dựa vào tỷ lệ chiết khấu (r ), và thời gian hoạt động của dự án t (năm) để quy đổi dòng tiền lợi ích và chi phí về năm cơ sở. Trong thực tế, CBA có thể dùng để đánh giá hiệu quả kinh tế thuần túy (không tính đến chi phí, lợi ích môi trường) và hiệu quả kinh tế môi trường khi tính đến chi phí, lợi ích môi trường của các dự án phát triển và khi đó trở thành CBA mở rộng. Trong bàiviết này xét chủ yếu là CBA mở rộng.Nếu giá trị NPV dương thì dự án khả thi, đem lại hiệu quả kinh tế môi trường. Nếu NPV âm thì dưới góc độ xã hội không nên thực hiện dự án vì nó gây ra các chi phí thiệt hại về môi trường, sức khỏe con người trong xã hội nhiều hơn lợi ích kinh tế mà dự án đem lại. Tài nguyên đới bờ tỉnh Bình Thuận có 5 nhóm nổi bật, trong có 4 nhóm chính là: (1) Tài nguyên sa khoáng Titan; (2) Tài nguyên du lịch; (3) Tài nguyên thủy sản; (4) Tài nguyên năng lượng và (5) Các dạng tài nguyên khác như tài nguyên rừng, tài nguyên đất, tài nguyên nước. Để đánh giá được giá trị các dạng tài nguyênđặc thù của đới bờ tỉnh Bình Thuận có thể chọn 3 dạng tài nguyên để tính toán chi phí lợi ích trong quá trình khai thác phục vụ phát triển kinh tế -xã hội. Đó là khai thác tài nguyên du lịch, khai thác tài nguyên sa khoáng và khai thác tài nguyên thủy sản. Kết quả cho thấy khai thác tài nguyên du lịch và khai thác tài nguyên thủy sản có giá trị NPV dương, còn khai thác sa khoáng NPV âm do những chi phí thiệt hại gây ra cho xã hội lớn hơn lợi ích kinh tế thu được từ việc bán khoáng sản.